Οι δύο κορυφαίες περιβαλλοντικές πηγές στρες για τον ανθρώπινο οργανισμό είναι πρώτον η ατμοσφαιρική ρύπανση και δεύτερον η ηχορύπανση, για αυτό και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), τις έχει καταδείξει ως τις δύο κύριες περιβαλλοντικές αιτίες πρόωρου θανάτου και ασθενειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ένταση του ήχου προκαλεί έκκριση της αδρεναλίνης και έτσι διεγείρεται το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Αυτό δημιουργεί άμεσο στρες που βιώνεται δυσφορικά από ευάλωτες ομάδες προκαλώντας ταχυκαρδίες, πονοκεφάλους, ναυτίες, εμβοές και πλήθος ψυχοσωματικών λόγω της υπεροξυγόνωσης από την υπερδιέγερση, ενώ μακροπρόθεσμα επιτείνει προβλήματα υγείας σε ήδη νοσούντες. Μελέτες σε ανθρώπους ήδη από τη δεκαετία του 60, έδειξαν ότι ο άξονας υποθάλαμος - υπόφυση - επινεφρίδια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στο θόρυβο. Έκθεση σε 65dB προκαλεί σημαντική αύξηση των 17-OΗ κορτικοειδών στο πλάσμα, ενώ έκθεση σε ένταση 90dB προκαλεί αύξηση της απέκκρισης κατεχολαμινών στα ούρα, η οποία αύξηση συνεχίζεται για τουλάχιστον 1½ ώρα μετά τη διακοπή του θορύβου. Ενδεικτικά η έκθεση σε θορύβους άνω των 65 decibel αυξάνει κατά 90% τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης (ενώ στα 60 db τον αυξάνει κατά 25%). Καθώς έκθεση σε θόρυβο μόλις 70db (που είναι μικρότερης έντασης από ότι ο θόρυβος σε δρόμο μεγάλης κυκλοφορίας), έχει ως αποτέλεσμα μία σημαντική αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των καρδιακών παλμών, στην υπερπολλαπλάσια στάθμη των 100db με έκθεση π.χ. σε μεγάλο ηχείο οι καρδιακοί  παλμοί και η αρτηριακή πίεση εκτοξεύονται καθώς κάθε 6db διπλασιάζεται η ένταση του ήχου, που υπολογίζεται λογαριθμικά και όχι με βάση το δεκαδικό σύστημα μέτρησης. Επίσης στον δυνατό ήχο αυξάνεται το σάκχαρο και η χοληστερίνη, ενισχύοντας έτσι την παχυσαρκία, και δημιουργούνται ακόμη και προβλήματα υπογονιμότητας σε γυναίκες και διαταραχές στα έμβρυα αυξάνοντας ακόμη και την πιθανότητα πρόωρων γεννήσεων και αποβολών (Αναγνωστάκης 2003). Τελευταίες μελέτες π.χ.  (Environmental Pollution, 2017) σε 206.500 άνδρες με  Ταχυδρομικό Κώδικα  κατηγοριοποιημένο ανάλογα με επίπεδα θορύβου διαπιστώθηκε αύξηση της στειρότητας (όπως μετρήθηκε από την ποιότητα δειγμάτων σπέρματος) για κάθε 10 ντεσιμπέλ θορύβου, πάνω από τα 55 ντεσιμπέλ. Οι ερευνητές συνυπολόγισαν ήδη στην έρευνα τους άλλους παράγοντες  που επηρεάζουν τη γονιμότητα, όπως κάπνισμα, ηλικία, αλκοόλ, βάρος, άσκηση και ιατρικό ιστορικό. Η έρευνα ενισχύει προηγούμενες μελέτες που δείχνουν ότι η ακρόαση συνεχούς θορύβου, ακόμη και σε χαμηλό επίπεδο, μπορεί να ενεργοποιήσει την αντίδραση του σώματος στο στρες, διακόπτοντας τον φυσιολογικό έλεγχο των ορμονών του φύλου. Συμπερασματικά, ο θόρυβος προσβάλει άμεσα και επικίνδυνα τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού (1η και 3η ηλικία, άτομα σε ανάρρωση, έγκυες), αλλά και τις παραγωγικές μεσαίες ηλικίες, όταν προσπαθούν να αναπαυθούν ή να εργαστούν, και βέβαια όσους έχουν ήδη θέματα υγείας, με προεξάρχοντες τους νοσούντες από καρδιαγγειακά νοσήματα (11% για ηλικίες 20-40 ετών, 37% για 40-60, 71% για 60-80 και 85% για άνω των 80 ετών).

Συνδυαστικά της βιολογικής επιβάρυνσης, δημιουργεί και ψυχολογικό στρες κάνοντας ένα φαύλο κύκλο που αυξάνει έτι περαιτέρω την αρτηριακή πίεση, επιτείνοντας έτσι υπάρχοντα καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά προβλήματα, ισχαιμική καρδιοπάθεια, βλάβες της ακοής, νευρολογικά προβλήματα, διαταραχές ύπνου, με συνακόλουθη πτώση του ανοσοποιητικού, άρα αύξηση της ευαλωτότητας σε λοιμώξεις, καθώς βέβαια και ψυχολογικά νοσήματα, όπως αγχώδεις διαταραχές, κρίσεις πανικού και κατάθλιψη. Επίσης επαυξάνει τα ατυχήματα λόγω της αύξησης των χρόνων αντίδρασης και μειώνει τις δυνατότητες νοητικής συγκέντρωσης όσων εργάζονται ή μελετούν καθώς καθυστερεί τις πνευματικές διεργασίες λόγω της μειωμένης οξυγόνωσης του εγκεφάλου. Σε έρευνα για τις επιπτώσεις του θορύβου έχει διαπιστωθεί ότι η μείωση του θορύβου κατά 20 ντεσιμπέλ  αυξάνει την απόδοση κατά 10% και μειώνει τα λάθη κατά 30%. Πολλές άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι η ηχορύπανση πέρα της υγείας διαταράσσει και την κοινωνική συμπεριφορά, αυξάνει την νευρικότητα, ακόμα και την επιθετικότητα και δημιουργεί έλλειψη ενδιαφέροντος για βοήθεια σε συνάνθρωπο (Matthews & Cannon, 1975; Moser, 1988). Τέλος, αυξάνει την τάση για την χρήση ντοπαμινεργών ουσιών, για αυτό και στα κέντρα διασκέδασης γίνεται υπερκατανάλωση αλκοόλ, τσιγάρων και ναρκωτικών. Η έντονη μουσική που γίνεται παράλληλα με κίνηση παροδικά βοηθάει όσους θέλουν να τσιτώσουν τον εαυτό τους για μέγιστη απόδοση, καθώς στοχεύει να παράξει την μέγιστη αδρεναλίνη, κάτι που με τόση ένταση παραγόταν σε προηγούμενους αιώνες με πλήθος τυμπάνων για να κάνει τους στρατιώτες να πάνε για μάχη! Αλλά καθώς η άσκηση αυξάνει έως 3 φορές τον ρυθμό της καρδιάς και η ένταση του ήχου από τα ηχεία δημιουργεί έκκριση αδρεναλίνης και σύσφιξη των αγγείων, το συνδυαστικό αποτέλεσμα είναι να κορυφώνεται η πίεση του αίματος, κάτι επικίνδυνο για μία μεγάλη κατηγορία ανθρώπων που έχουν ήδη θέματα υγείας και ιδιαίτερα όταν υπάρχει στον εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο ζέστη, η οποία ανεβάζει τον ρυθμό της καρδιάς ένα έξτρα 15%.  Επίσης, εάν κάποιος βιώνει μία περίοδο άγχους μπορεί να του συμβεί κάποια κρίση πανικού, λόγω της απειλής που βιώνει το σώμα από την υπεροξυγόνωση και έχει αυξημένες αισθήσεις, άρα νιώθει πολύ πιο έντονα τον ήχο, όπως άλλωστε και τον καπνό, το φώς ή την ζέστη. Εξίσου έντονα τα βιώνουν κι όσοι πάσχουν από νοσήματα του θυρεοειδή και παίρνουν θυροξίνη, άρα ταράζονται περισσότερο λόγω της υπερδιέγερσης του οργανισμού από την θυρεοειδική ορμόνη.

Όσοι ασχολούνται με τα ηχεία έχουν εξοικείωση στον δυνατό θόρυβο και υπάρχει επίδραση του θορύβου στην μείωση της ακοής τους με αποτέλεσμα να μην ακούν πόσο δυνατά είναι ο ήχος που παράγουν! Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι πάνω από το 80% των ατόμων εκδηλώνουν κάποιου είδους διαταραχή της ακοής έπειτα από λίγες ώρες συμμετοχής σε μουσικές εκδηλώσεις. Ακόμη και στα πρώιμα στάδια της πτώσης ακοής (όταν η ακοή θεωρείται ακόμα φυσιολογική) αυτή συνδέεται με γνωστική έκπτωση, σύμφωνα με έρευνα από το Κολλέγιο Ιατρικής και Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Γενικά όσοι βρίσκονται σε θορυβώδη περιβάλλοντα συνηθίζουν να αντέχουν περισσότερο θόρυβο, αλλά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα τους δημιουργηθούν μακροπρόθεσμα τα προβλήματα υγείας που αναφέρθηκαν όπως αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αύξηση της χοληστερίνης, του σακχάρου, αγγειακά και γαστρεντερικά νοσήματα, νευρολογικά προβλήματα, άγχος κι άλλες ψυχολογικές αντιδράσεις. 

Η έντονη μουσική βλάπτει την υγεία μας όπως το παθητικό κάπνισμα και πρώτιστα την καρδιαγγειακή υγεία καθώς τα αιμοφόρα αγγεία συρρικνώνονται κατά 6%. Και ενώ από τον υγιή πληθυσμό πιο ευάλωτοι είναι τα παιδιά και οι άνω των 60, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα στο αμερικανικό καρδιολογικό περιοδικό «Journal of the American Heart Association» που ανέλυσαν στοιχεία για περισσότερες από 22.000 γυναίκες μόλις 44 ετών και άνω σε βάθος 20ετίας, συσχετίζοντας τα μέσα επίπεδα ηχορύπανσης σε κάθε περιοχή με την υγεία της καρδιάς των γυναικών διαπίστωσαν ότι κάθε αύξηση κατά 9,3db επί 3 χρόνια αυξάνει την πιθανότητα καρδιακής ανεπάρκειας κατά 12%. Μάλιστα βρέθηκε ότι οι δύο κορυφαίοι περιβαλλοντικοί παράγοντες βιολογικού στρες δηλαδή η ρύπανση του αέρα και ο θόρυβος αλληλεπιδρούν και οι γυναίκες που είχαν εκτεθεί και στα δύο εμφάνισαν την μεγαλύτερη αύξηση του σχετικού κινδύνου για την καρδιά τους.

Μελέτη που παρακολούθησε περισσότερα από 4.000.000 άτομα για πάνω από μια δεκαετία διαπίστωσε ότι, ξεκινώντας από τα 35 ντεσιμπέλ και με κάθε αύξηση των 10 ντεσιμπέλ, ο κίνδυνος θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις αυξάνεται κατά 2,9%, ενώ η πιθανότητα εμφράγματος κατά 4,3%.

Όλες οι έρευνες γενικά αποδεικνύουν ότι τα πολλά ντεσιμπέλ αυξάνουν τον κίνδυνο υπέρτασης, εγκεφαλικού και καρδιακής προσβολής και μία παράμετρος που τονίζουν οι επιστήμονες είναι ο κίνδυνος των έντονων διακυμάνσεων του ήχου που επιτείνουν τις επιπτώσεις στον οργανισμό. Απότομοι, διαπεραστικοί ήχοι, όπως οι πειραγμένες εξατμίσεις, τα κορναρίσματα, οι σειρήνες, τα γαβγίσματα, είναι πιο επιζήμιοι για την υγεία από το συνεχές βουητό ενός πολυσύχναστου δρόμου, ακόμη και αν οι μέσες τιμές ντεσιμπέλ είναι συγκρίσιμες. Ελβετοί ερευνητές βρήκαν ότι η διαλείπουσα συχνότητα θορύβου έχει συσχετιστεί με καρδιακές προσβολές, καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικά επεισόδια. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση καρδιακών παθήσεων, η ηχορύπανση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί πλήρως με ιατρικά μέσα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να εποπτεύουν τα επίπεδα θορύβου και να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για τη μείωση τους και επιμέρους πόλεις και χώρες έχουν λάβει περαιτέρω μέτρα, όπως το Παρίσι που έχει εγκαταστήσει κάμερες θορύβου που μετρούν τα επίπεδα ήχου, με πρόστιμα να επιβάλλονται σε όσους τα υπερβαίνουν. Η Ε.Ε. καθορίζει ως ανώτατο όριο έκθεσης στο θόρυβο τα 55dB και ερχόμενο στόχο τα 40dB. Σύμφωνα με τα διεθνή όρια ήχου, ήχος πάνω από 55 ντεσιμπέλ είναι ενοχλητικός, στα 79 «θορυβώδης» και στα 81 «απαράδεκτος». Τα όρια αυτά καταπατώνται σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους δημιουργώντας μία «βίαιη» ακουστικά καθημερινότητα με συχνές εξάρσεις από κορναρίσματα, σειρήνες, μαρσαρίσματα, «πειραγμένες» εξατμίσεις και διαπεραστικά γαβγίσματα ανεκπαίδευτων σκύλων, και για μεγαλύτερη διάρκεια από τα δυνατά ηχεία των εντεινόμενων δραστηριοτήτων διασκέδασης μέσα σε οικιστικές ζώνες, που παράγουν ένταση ηχητικών κυμάτων γύρω στα 100db (κάθε αύξηση κατά 6 ντεσιμπέλ αντιστοιχεί σε διπλασιασμό του ηχητικού σήματος). Επίσης τα είδη «μουσικής» που ακούγονται έχουν πλέον συχνά ένα γρήγορο κι απότομο ρυθμό, έντονα μπάσα και μεγάλη αυξομείωση στις συχνότητες, που σε συνδυασμό με την μεγάλη ένταση του ήχου στοχεύουν να προκαλέσουν την προσοχή, να παράξουν έξαψη και συναισθηματική εκφόρτιση σε αυτούς που το επιλέγουν (κάτι βέβαια αδιέξοδο καθώς η έντασή τους ανακυκλώνεται), αλλά στους ανθρώπους που βρίσκονται τριγύρω και δεν έχουν επιλέξει να ακούσουν κάποιον ήχο, προκαλεί ένα φαύλο κύκλο σωματικής και ψυχολογικής υπερδιέγερσης με πολλές άμεσες και μακροπρόθεσμες συνέπειες. 

Ηχορύπανση και ψυχική υγεία

Ο φαύλος κύκλος του βιολογικού και ψυχολογικού στρες από την ηχορύπανση επιδράει διπλά καταστροφικά στην ψυχική υγεία. Το ψυχολογικό στρες δημιουργείται καθώς η περιβαλλοντική αυτή όχληση θεωρείται ως μία εξωτερική απειλή, αφού δεν είναι στον έλεγχο του ατόμου ούτε το εύρος της ηχητικής έντασης που ακούει, ούτε ο χρόνος που θα εκτεθεί σε αυτή την ηχητική ένταση. Δηλαδή πέρα των βιολογικών δυσλειτουργιών που αναφέρθηκαν, καθώς η ηχορύπανση πάει κόντρα στην βασική ανάγκη για ξεκούραση και ηρεμία του μέσου ανθρώπου, που αναπαύεται στο σπίτι του ή εργάζεται, ή πάει να χαλαρώσει στην φύση βιώνεται σαν απειλή και ενστικτωδώς παράγεται όχι μόνο αδρεναλίνη, που έτσι κι αλλιώς παράγεται σε όποιον ακούει δυνατό ήχο, αλλά και κορτιζόλη, η πιο τοξική για τον οργανισμό ορμόνη του στρες, υπεύθυνη για την επίταση υπαρχόντων οργανικών, αλλά και πολλών ψυχοσωματικών και νοητικών προβλημάτων. Ενδεικτικά, για το θέμα της νοητικής λειτουργίας, δύο ώρες ησυχίας είναι ικανές να δημιουργήσουν νέα κύτταρα στην περιοχή του ιππόκαμπου, μιας περιοχής στον εγκέφαλο από την οποία μεταφέρονται οι πληροφορίες από την βραχυπρόθεσμη στην μακροπρόθεσμη μνήμη, με αποτέλεσμα την καλύτερη συγκράτησή τους.

Όπως επισημάνθηκε, η ψυχολογική ένταση προκαλεί αρχικά απλές ή παροδικές ψυχοσωματικές ενοχλήσεις, νευρικότητα και έλλειψη ευεξίας, αλλά σταδιακά μπορεί να επιτείνει και υποβόσκοντα ή ήδη υπάρχοντα προβλήματα γενικότερης υγείας, τα οποία τα καθιστά χρονίζοντα επηρεάζοντας έτσι την ποιότητα αλλά και την ποσότητα της ζωής. Δεδομένου ότι αυτό  λειτουργεί και αντίστροφα, ότι δηλαδή πολλά οργανικά προβλήματα υγείας δημιουργούν αρνητικές επιδράσεις στον ψυχισμό των ανθρώπων, η αντιμετώπιση αυτής της ψυχολογικής επιβάρυνσης κρίνεται αναγκαία για την συνολική βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Επίσης, το βιολογικό στρες υφίσταται ακόμα και αν δεν το εκλαμβάνει κάποιος ως ψυχοπιεστικό, π.χ. οι καπνιστές που, ενώ αντικειμενικά επηρεάζεται δυσμενώς η υγεία τους και δεκαπλασιάζονται οι πιθανότητες ασθένειας και πρώιμου θανάτου τους, ψυχολογικά αισθάνονται προσωρινή ευχαρίστηση με τη χρήση της εθιστικής νικοτίνης, η οποία σταδιακά ενεργοποιεί ντοπαμινεργούς υποδοχείς στον εγκέφαλο και έτσι τους εξοικειώνει και με την δυσοσμία του καπνού. Το ίδιο ισχύει και για αυτούς που ακούν δυνατή μουσική, που ενώ αντικειμενικά επηρεάζει την ακουστική τους ικανότητα και τους δημιουργεί έκκριση αδρεναλίνης που φθείρει μακροπρόθεσμα τον οργανισμό λόγω της υπέρτασης και της υπερπαραγωγής ενέργειας στα μιτοχόνδρια των κυττάρων, εκείνη την ώρα η ένταση της μουσικής, καθώς είναι συμβατή με την υπερδιέγερση τους και την ανάγκη συναισθηματικής εκτόνωσης, αγνοούν την όποια ταχυκαρδία και ανεβασμένη πίεση και έτσι παράγουν ταυτόχρονα και ντοπαμίνη, την πιο εθιστική ορμόνη ευχαρίστησης. Με αυτό τον τρόπο γίνεται σύνδεση στον εγκέφαλο της αδρεναλίνης με την ντοπαμίνη και πλέον οι άνθρωποι δεν παίρνουν επαρκή ευχαρίστηση εάν δεν κάνουν κάτι έντονο, λόγω του μηχανισμού ομοιόστασης στην έκκριση των ορμονών της ευχαρίστησης, που ενεργοποιούνται από το μεταιχμιακό στρώμα του εγκεφάλου, όπου εδράζεται και το σύστημα ανταμοιβής, το οποίο επηρεάζει το συναίσθημα και την συμπεριφορά. Έτσι μακροπρόθεσμα οι άνθρωποι που μαθαίνουν να παίρνουν ευχαρίστηση μέσω της έντασης, λόγω του συστήματος ομοιόστασης των ορμονών, αισθάνονται πιο εύκολα ανία ή δυσθυμία όλες τις υπόλοιπες ώρες, πέρα αυτών της έντονης διασκέδασης, καθώς η ντοπαμίνη πέφτει εξίσου απότομα όσο απότομα ανεβαίνει. Αυτό γενικά συμβαίνει με όλους τους εθισμούς που διεγείρουν το αυτόνομο νευρικό σύστημα με έκκριση ντοπαμίνης π.χ. τσιγάρο, αλκοόλ, ναρκωτικά, δηλαδή κάποιος που παίρνει μία ουσία για πολύ καιρό εξοικειώνεται και αναπτύσσει ανοχή και μετά παίρνει μεγαλύτερη ποσότητα που πλέον δεν του φτάνει, αλλά δεν αντιλαμβάνεται τις παρενέργειες παρά μόνο όταν περάσει κάποια όρια τελικής φθοράς του οργανισμού. Αναλογικά, όπως ένας βαρύς καπνιστής δεν αντιλαμβάνεται την ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς έχει συνηθίσει την οσμή του καπνού, έτσι κι αυτός που εκτίθεται σε έντονους ήχους λόγω επαγγέλματος, χόμπυ ή lifestyle, δεν ενοχλείται τόσο αισθητηριακά, επειδή έχει συνηθίσει την ηχητική ένταση και την έχει συνδέσει με την ανάγκη του για συναισθηματική εκτόνωση. Όμως οι υπόλοιποι το βιώνουν όχι μόνο ως οργανική αλλά και ως ψυχολογική πίεση, καθώς αντιλαμβάνονται με τις αισθήσεις τους κάτι δυσάρεστο, δηλαδή όπως με την δυσωδία του καπνού, έτσι και με τον έντονο ήχο, ιδιαίτερα τον γρήγορο, απότομο, ή μονότονο. Επιπροσθέτως, στις χρονικές στιγμές που δεν επιθυμούν να βρεθούν στην κατάσταση διέγερσης που παράγεται π.χ. από την δυνατή μουσική ή άλλους δυνατούς ήχους, βιώνουν ψυχολογικό στρες ακόμα και με λιγότερο βιολογικά επικίνδυνη ένταση ηχοστάθμης, ιδιαίτερα εάν αυτή συνεχίζει για αρκετή ώρα και συμβαίνει περιοδικά συχνά. Και βέβαια το ψυχολογικό στρες υφίσταται όταν βιώνουν την ανασφάλεια ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να σταματήσουν τον θόρυβο, καθώς αναπαράγεται από άλλους τριγύρω και αυτό το αισθάνονται ως προσβολή του δικαιώματός τους για σωματική και ψυχική ηρεμία.

Όπως έχει βρεθεί σε έρευνες, που οδήγησαν και σε βραβείο Νόμπελ το 2009, το έντονο και χρόνιο ψυχολογικό στρες μειώνει το μήκος των τελομερών, δηλαδή μιας περιοχής του DNA στο τέλος του κάθε χρωματοσώματος που προστατεύει τη γενετική πληροφορία από τη φθορά. Το μειωμένο μήκος των τελομερών, στα υγιή κύτταρα, έχει συσχετιστεί με όλες τις σοβαρές αιτίες ασθενειών από τα καρδιαγγειακά, τον διαβήτη, την αρτηριοσκλήρυνση, έως και τον καρκίνο και γενικά δημιουργεί γήρανση σε κυτταρικό επίπεδο μειώνοντας το προσδόκιμο ζωής πάνω από 10 έτη.

Για τη μείωση του στρες στην κοινωνία εν γένει, χρειάζεται διαχείριση των κινδύνων από την παθητική διασκέδαση με έντονους και συχνά μονότονους ή και άγριους ήχους, που ενώ δημιουργούν σε κάποιους μια προσωρινή εκτόνωση της έντασης, οδηγούν σε διασκορπισμό του μυαλού, γνωστική έκπτωση, έλλειψη κινήτρων για βελτίωση, κρίση αξιών, έλλειψη σεβασμού για τον πλησίον και κατανάλωση εθιστικών ουσιών, καθώς η διέγερση της διασκέδασης συγχρονίζει την έκκριση αδρεναλίνης και ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, κάτι που προσιδιάζει την διέγερση από την κατανάλωση των εθιστικών ουσιών. Αυτό δημιουργεί προβλήματα πέρα της βιολογικής και στην ψυχική υγεία καθώς προκαλεί έντονες αυξομειώσεις στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, που μαθαίνει να αισθάνεται καλά στην ένταση, ενώ έχει πιο εύκολα περιόδους δυσθυμίας, όταν δεν υπάρχουν ανάλογες συνθήκες εκτόνωσης της έντασης. Επίσης με τα ηχεία σε υψηλά ντεσιμπέλ δημιουργούνται οι συνθήκες ώστε οι άνθρωποι και κυρίως οι νεώτεροι να επικοινωνούν κραυγάζοντας για το παραμικρό εκδηλώνοντας έτσι είτε την χαρούμενη είτε την δυσφορική διάθεσή τους αυξάνοντας έτσι την γενική ηχορύπανση στην κοινωνία. 

Η παροχή εύκολης και γρήγορης διασκέδασης ανά πάσα στιγμή στον καθένα σε υπερπληθώρα και από όλα τα μέσα είναι και ένας λόγος που εξηγεί τα σύγχρονα μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης και την μικρότερη ανθεκτικότητα των ανθρώπων στις δυσκολίες, που στο παρελθόν ήταν αντικειμενικά χειρότερες. Η εστίαση στην παθητική διασκέδαση ενεργοποιεί κυκλώματα ντοπαμίνης στον εγκέφαλο σε όσους θέλουν να γλεντήσουν ή να εκτονώσουν παροδικά το όποιο τους αρνητικό ή θετικό συναίσθημα, αλλά σε υπόλοιπες στιγμές καθημερινότητας πέφτουν πιο εύκολα σε κατάσταση ανίας, δυσφορίας κι έχουν πιο χαμηλή παρακίνηση για επίτευξη στόχων. Αυτή η γρήγορη έκκριση ντοπαμίνης χωρίς κόπο, όπως ειπώθηκε, είναι ανάλογη του μηχανισμού λειτουργίας των εθισμών από όλες τις ντοπαμινεργές ουσίες (αλκοόλ, τσιγάρο, ναρκωτικά) ή δραστηριότητες (τζόγο, video games, shopping) οι οποίες δίνουν παροδική ευχαρίστηση, αλλά όταν σταματούν τότε αυξάνεται απότομα η νευρικότητα κι η κατάθλιψη ακόμα και η βιολογική φθορά. Άρα τα έντονα ερεθίσματα που λαμβάνονται από το περιβάλλον προκαλούν έντονες συμπεριφορές και αυτές με τη σειρά τους αυξάνουν την τάση για εθισμούς που εκδηλώνονται με δυσλειτουργικούς συναπτικούς δεσμούς και διαδρόμους (pathways) στον εγκέφαλο.

Έρευνες έχουν δείξει ότι ψυχική ηρεμία μπορεί να παράξει η μελωδική και αργή μουσική που βασίζεται στο πιάνο, ένα προηγμένο στην κατασκευή του έγχορδο όργανο, που έχει πιο οικείες στο αυτί συχνότητες, δηλαδή ούτε πολύ υψηλές ούτε πολύ χαμηλές, και ως έγχορδο ενεργοποιεί τον εγκεφαλικό φλοιό όπου εδράζεται η σκέψη, η αντίληψη και η λογική. Αντιθέτως στρες δημιουργούν τα κρουστά, όπως τα τύμπανα, τα πιο πρώιμα στην ανθρώπινη εξέλιξη μουσικά όργανα, που ενεργοποιούν το πρωτόγονο εγκεφαλικό στέλεχος, όπου εδράζεται το ένστικτο της επιβίωσης και προκαλεί έκκριση αδρεναλίνης καθώς ετοιμάζει τον άνθρωπο είτε για μάχη, είτε για αναπαραγωγή. Τα πνευστά ενεργοποιούν το ενδιάμεσο κομμάτι του εγκεφάλου που επηρεάζει το συναίσθημα, κάτι που το έχουμε ήδη σε περίσσεια στην κοινωνία, όπως διαφαίνεται από τις παρορμητικές πράξεις και συγκρούσεις σε ατομικό, συλλογικό, κομματικό, θρησκευτικό, αθλητικό, ακόμα και καλλιτεχνικό επίπεδο. 

Ο σκοπός είναι να κάνουμε σωστές επιλογές με βάση επιστημονικά δεδομένα και όχι αναχρονιστικές πρακτικές. Η τεχνολογία μας δίνει τη δυνατότητα να μειώσουμε τον θόρυβο των συσκευών μας για καλύτερη ποιότητα ζωής, αλλά από την άλλη μεριά δίνει τη δυνατότητα μέσω των ενισχυτών των ηχείων να αναπαράγονται σε υπερπολλαπλάσια ντεσιμπέλ αφύσικοι για τις δυνατότητες του ανθρώπινου αυτιού ήχοι, αναλογικοί με το πλήθος τυμπάνων που χτυπούσαν παλιά για να πάνε οι στρατιώτες στον πόλεμο.

Προκειμένου να παραχθεί σεροτονίνη, μία άλλη ορμόνη ευχαρίστησης, που δεν είναι εθιστική όπως η ντοπαμίνη, και που ανεβαίνει σταδιακά και παραμένει αρκετά σταθερή κατά τη διάρκεια της ημέρας μειώνοντας έτσι και την τάση για εθισμούς, είναι χρήσιμη η έμφαση σε επιλογές ζωής που αφορούν όχι την παθητική διασκέδαση αλλά την πραγματική ψυχαγωγία, δηλαδή την αγωγή της ψυχής προς τα ανώτερα έργα του ανθρώπινου πολιτισμού, που μορφώνουν και εξευγενίζουν, κάνοντας σύνδεση με την φιλοσοφία, τα γράμματα, τις καλές τέχνες, τα εικαστικά, και την εν γένει καλαισθησία και δημιουργικότητα καθώς και την επιστήμη, την τεχνολογία, την πράσινη ενέργεια, την ποιοτική αγροτική παραγωγή, τις σύγχρονες μορφές τεχνολογίας, την καινοτομία, την ευρεσιτεχνία και την κοινωνική προσφορά. Ο στόχος είναι η εν γένει καλλιέργεια της αφηρημένης σκέψης και για την ψυχική ισορροπία και για την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής στην καθημερινότητα. Άρα είναι σημαντική η ενασχόληση με ψυχαγωγικές δραστηριότητες που ενεργοποιούν θετικά την αρμονία και χαλάρωση του σώματος με ήπιες μορφές άσκησης π.χ. κολύμβησης, ποδηλάτου, περπατήματος, γιόγκας, πιλάτες, χορού και κυρίως τις νοητικές δυνάμεις με νέες επιστημονικές γνώσεις και εμπειρίες και εξάσκηση σε ποικίλες τεχνικές και τεχνολογικές δεξιότητες κυκλικής οικονομίας και αειφόρου ανάπτυξης για την ενεργή συμβολή στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας, κλιματικής αλλαγής, και των λοιπών κοινωνικών προκλήσεων, κάτι που δίνει νόημα και αξία στην καθημερινότητα και στην εξέλιξή μας ως είδος. Παράλληλα είναι σημαντική η επαφή με ένα προστατευμένο φυσικό περιβάλλον με την αξιοποίηση της θάλασσας, του δάσους, ενός πάρκου ή ενός κατάφυτου μπαλκονιού για χαλάρωση σώματος και νου και ψυχική ευεξία. Αυτό που αναζητά ο μέσος άνθρωπος της αστικής ζώνης όταν βρίσκεται σε μέρη κοντά στη φύση είναι ο καθαρός αέρας και η ησυχία! Η επαφή με την φύση είναι συνδεδεμένη με την αναζήτηση της ηρεμίας και της ψυχικής ανάτασης ξεφεύγοντας από το τσιμέντο και την κάθε ρύπανση.