Δρ. Παπαδάκη Σιλένα-Ελένη
ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ
Άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου: ΑΡ. ΠΡΩΤ.5858/2003 ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΟΜΕΑΣ ΝΟΤΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ
H Συναισθηματική νοημοσύνη (EI) η αλλιώς Συναισθηματικό πηλίκο, είναι η ικανότητα των ατόμων να αναγνωρίζουν τα δικά τους, καθώς και τα συναισθήματα των άλλων, να κάνουν διάκριση μεταξύ διαφορετικών συναισθημάτων και να τα ονομάσουν κατάλληλα, καθώς και να χρησιμοποιούν τη συναισθηματική πληροφορία ως οδηγό σκέψης και συμπεριφόράς.
Μολονότι ο όρος πρωτοεμφανίστηκε το 1964 σε ένα έγγραφο του Μάικλ Μπέλντοχ, απέκτησε δημοφιλία το 1995 με το βιβλίο Συναισθηματική Νοημοσύνη του συγγραφέα, ψυχολόγου και επιστημονικού δημοσιογράφου Ντάνιελ Γκόουλμαν. Από τότε στη θεωρία του Γκόουλμαν έχει ασκηθεί κριτική μέσα στην επιστημονική κοινότητα.
Υπάρχουν αρκετά μοντέλα συναισθηματικής νοημοσύνης. Το αυθεντικό μοντέλο του Γκόουλμαν μπορεί πλέον να θεωρείται ένα μικτό μοντέλο που συνδυάζει ό,τι μεταγενέστερα έχει ονομαστεί ξεχωριστά συναισθηματική ικανότητα και τα συναισθηματικά χαρακτηριστικά.
Ο ορισμός του Γκόουλμαν για τη συναισθηματική νοημοσύνη είναι η παράταξη των ικανοτήτων και των χαρακτηριστικών που οδηγούν την αρχηγική εμφάνιση. Το μοντέλο των συναισθηματικών χαρακτηριστικών αναπτύχθηκε από τον Κονσταντίν Βασίλι Πετρίδης το 2001. Αυτό το μοντέλο "περικλείει τις διαθέσεις της συμπεριφοράς και των αυτο-αντιληπτών ικανοτήτων και μετριέται μέσω του αυτο-απολογισμού".
Το μοντέλο της συναισθηματικής ικανότητας, που αναπτύχθηκε από τους Πήτερ Σαλόβει και Τζον Μάγιερ το 2004, εστιάζει στην ικανότητα του ατόμου να κατεργαστεί τη συναισθηματική πληροφορία και να τη χρησιμοποιήσει για να ζήσει στο κοινωνικό περιβάλλον.
Μελέτες έχουν δείξει ότι άνθρωποι με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη έχουν καλύτερη ψυχική υγεία, καλύτερη απόδοση στην εργασία τους και αρχηγικές ικανότητες, ωστόσο δεν υπάρχουν αιτιολογικές σχέσεις που να το αποδεικνύουν και τέτοιου τύπου ευρήματα είναι περισσότερο πιθανό να αποδίδονται στη γενική νοημοσύνη και σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας παρά στη συναισθηματική νοημοσύνη ως κατασκευή.
Για παράδειγμα, ο Γκόουλμαν υπέδειξε ότι οι ικανότητες που σχετίζονται με τη συναισθηματική νοημοσύνη αποτελούσαν το 67% των ικανοτήτων που κρίνονται αναγκαίες για ανώτερη απόδοση στους ηγέτες, και είχε διπλάσια σημασία από ότι η τεχνική ειδίκευση ή το IQ. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι η επίδραση της συναισθηματικής νοημοσύνης στην ηγετική και στη διαχειριστική ικανότητα είναι μη σημαντική όταν η ικανότητα και η προσωπικότητα ελέγχονται, και ότι η γενική νοημοσύνη συμπίπτει πολύ με την ηγετική ικανότητα.
Οι δείκτες της συναισθηματικής νοημοσύνης και οι μέθοδοι ανάπτυξης της έγιναν ευρέως επιθυμητοί την προηγούμενη δεκαετία. Επιπρόσθετα, έρευνες ξεκίνησαν να παρέχουν στοιχεία για τη βοήθεια χαρακτηρισμού των ουδέτερων μηχανισμών της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Οι κριτικές έχουν εστιάσει στο εάν η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια αληθινή ευφυία και εάν έχει σταδιακή εγκυρότητα πάνω στο IQ και στα Πέντε Μεγάλα Χαρακτηριστικά Προσωπικότητας. Μία κριτική δείχνει ότι, στις περισσότερες μελέτες, φτωχή ερευνητική μεθοδολογία έχει εξογκώσει τη σημασία της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Στοιχεία από wikipedia